Assalamualaikum Warahmatullahi Wabarakatuh
Sampurasuun wargi bandung sadayana, kumaha daramang? Mugia arurang sadaya senantiasa di pasihan kesehatan, sareng anu nuju teu raraos mugia dipasihan pahala sabab tos ngahadepan ku sifat sabar.
Di kesempatan yang satu ini, aku bakal ngasih tau beberapa
jenis pupuh sunda, ada yang tahu jenis nya ada berapa? Mari scroll kebawah;) Versi Indonesia.
Jenis pupuh Sunda
Pupuh Sunda sendiri dibagi ke dalam dua bagian besar, yaitu
sekar ageung dan sekar alit. dina gabungan pupuh sekar ageung dan sekar alit
aya 17 jenisna, naon wae eta hayu urang sami’ diajar, perhatoskeun dengan
seksama supados tau dan bisa ikut melestarikan budaya sunda arurang dakss!!
Sekar Ageung
Pupuh Sekar
Ageung merupakan pupuh sunda yang dapat ditembangkan (dinyanyikan) dengan
menggunakan lebih dari satu jenis lagu (pembagian lagunya bermacam-macam).
Yang
termasuk ke dalam Sekar Ageung yaitu Pupuh Kinanti, Pupuh Sinom, Pupuh
Dangdanggula, dan Pupuh Asmarandana.
Sekar Alit
Pupuh Sekar Alit merupakan pupuh sunda yang hanya dapat ditembangkan (dinyanyikan) dengan satu jenis lagu saja (pembagian lagunya sejenis).
Pupuh yang
termasuk ke dalam sekar alit yaitu Pupuh Balakbak, Pupuh Durma, Pupuh Gambuh,
Pupuh Gurisa, Pupuh Juru Demung, Pupuh Ladrang, Pupuh Lambang, Pupuh Magatru,
Pupuh Maskumambang, Pupuh Mijil, Pupuh Pangkur, Pupuh Pucung, dan Pupuh
Wirangrong.
Mangga di lihat contoh contoh dari pupuh
diatas:
1 Pupuh
Kinanti
Jumlah padalisan: 6 baris (padalisan) dalam satu pada (bait).
Pola guru wilangan beserta guru lagu: 8-u, 8-i, 8-a, 8-i, 8-a, 8-i
Uniknya, di dalam pupuh Kinanti ini, setiap padalisan (baris) dalam pupuh Kinanti hanya terdiri dari 8 guru lagu atau suku kata saja.
Pupuh Kinanti Budak leutik bisa ngapung
Budak leutik
bisa ngapung
Babaku
ngapungna peuting
Nguriling
kakalayangan
Neangan nu
amis amis
Sarupaning
bungbuahan
Naon bae nu
kapanggih
2 Pupuh Sinom
Watak Pupuh
Sinom: Menggambarkan perasaan senang atau kegembiraan (gumbira), kasih sayang
(kadeudeuh), dan semangat (sumanget).
Jumlah
padalisan: 9 padalisan dalam setiap pada (bait)
Pola guru
wilangan dan guru lagu: 8-a, 8-i, 8-a, 8-i, 7-i, 8-u, 7-a, 8-i, 12-a.
Pupuh Sinom Tatar Sunda
Tatar Sunda
estu endah
lemah cai
awit jadi
sarakan asal
gumelar
amanat Ilahi
Robbi
titipan nini
aki
wajib dijaga
dijungjung
basa katut
budayana
padumukna
luhung budi
insya Allah
tatar Sunda karta harja
3 Pupuh
Asmarandana
Watek Pupuh
Asmarandana: Perasaan sayang (nyaah), perasaan cinta (deudeuh asih), dan asmara
(kabirahian) yang ditunjukkan kepada kekasih, pasangan, keluarga, atau sahabat.
Jumlah
padalisan: 7 padalisan (baris) dalam setiap pada (bait).
Guru
wilangan dan guru lagu: 8-i, 8-a, 8-é/o, 8-a, 7-a, 8-u, 8-a. Guru lagu pupuh
Asmarandana pada baris (padalisan) ke-3 bisa berupa huruf vokal “é” atau huruf
vokal “o”.
Pupuh Asmarandana Eling-eling Murangkalih
Eling-eling
murangkalih
Kudu apik
jeung berséka
Ulah odoh ka
panganggo
Mun kotor
geuwat seuseuhan
Soéh geuwat
kaputan
Ka nu buruk
masing butuh
Ka nu anyar
masing lebar.
4 Pupuh
Dangdanggula
Watek Pupuh
Dangdanggula: Pupuh Sunda Dangdanggula memiliki watek keindahan (kawaasan),
kesenangan (kagumbiraan), ketentraman (katengtraman), atau kebesaran
(kaagungan).
Jumlah
padalisan: 10 padalisan (baris) dalam satu pada (bait).
Pola guru
wilangan dan guru lagu: 10-i, 10-a, 8-é/o, 7-u, 9-i, 7-a, 6-u, 8-a, 12-i, 7-a.
Pupuh
Dangdanggula memiliki pola yang lebih panjang daripada pupuh Sinom karena
terdiri dari 10 padalisan (baris).
Pupuh Dangdanggula Sing Aringet
Sing aringet
ulah salah harti
Ngomongkeun
batur téh penting pisan
Ngomong-ngomong
tong polontong
Kabéh
ngomongkeun batur
Keur muru
hirup nu walagri
Diajar
ngalalampah
Napak hirup
batur
Maca kana
pangalaman
Léngkah nu
hade keur picontoeun diri
Nu goréng
mah singkahan
5 Pupuh
Balakbak
Watek Pupuh
Balakbak: Guyonan, komedi (banyol), atau candaan (heureuy) tentang kehidupan
sehari-hari.
Jumlah
padalisan: Pupuh ini hanya terdiri dari 3 padalisan (baris) saja dalam satu
pada (bait).
Pola guru
wilangan dan guru lagu: 15-é, 15-é, 15-é atau bisa ditulis 12+3e, 12+3e, 12+3e.
Pupuh Balakbak Aya Warung Sisi Jalan
Aya warung
sisi jalan ramé pisan, citaméng (15-e)
Awéwéna luas
luis geulis pisan, ngagoréng (15-e)
Lalakina-lalakina
los ka pipir nyoo monyét, nyanggéréng (15-e).
6 Pupuh
Durma
Watak Pupuh
Durma: Bersemangat (sumanget), marah (ambek), atau berbesar hati (gede hate).
Pola guru
wilangan dan guru lagu: 12-a, 7-i, 6-a, 7-a, 8-i, 5-a, 7-i.
Pupuh durma
memiliki 7 padalisan.
Pupuh Durma Lemah Cai
Nagri urang
katelah Indonesia
Diriksa tur
dijaring
Sumirat
komarana
Berkahna
Pancasila
Ageman
eusining nagri
Yu sauyunan
Ngawangun
lemah cai.
7 Pupuh
Gambuh
Watak Pupuh
Gambuh: Perasaan seseorang yang sedang bersedih hati (kasedih), sakit hati
(kanyeri), atau keadaan sulit (kasusah).
Guru
wilangan dan guru lagu: Pola 7-u, 10-u, 12-i, 8-u, 8-o.
Pupuh Gambuh
terdiri dari 5 padalisan.
Pupuh Gambuh Kaduhung
Kaduhung
sagede gunung,
kuring
sakola teu jucung,
lalawora
resep ulin,
hanjakal
tara ti heula,
ayeuna kari
peurihna.
8 Pupuh
Gurisa
Watek Pupuh
Gurisa: Menggambarkan tentang seseorang yang sedang mengkhayal sesuatu yang
kosong dan tidak bermakna (malaweung) atau melamun (ngalamun).
Pola guru
wilangan dan guru lagu: 8-a, 8-a, 8-a, 8-a, 8-a, 8-a, 8-a, 8-a.
Pupuh gurisa
ini memiliki 6 atau 8 padalisan dalam satu bait (pada).
Pupuh Gurisa Si Kabayan (6 Padalisan)
Si Kabayan
lalamunan (8-a)
Pangrasa
bisa nyetiran (8-a)
Motor
atawana sédan (8-a)
Poho keur
eundeuk-eundeukan (8-a)
Na dahan
emplad-empladan (8-a)
Gujubar kana
susukan (8-a).
9 Pupuh Juru
Demung
Watek Pupuh
Juru Demung: Menjelaskan rasa kebingungan (kabingung) atau kesulitan dengan
suatu hal yang harus dikerjakan (pilakueun).
Pola guru
wilangan dan guru lagu: 8-a, 8-u, 8-u, 6-i, 4-i, 6-i, 8-a, 8-u.
Pupuh juru
demung ini memiliki 8 padalisan.
Pupuh Juru Demung Adigung
Lolobana
mungguh jalma
Embung hina
hayang agung
(Embung hina
hayang agung)
Hayang hirup
mukti
(Hayang
hirup)
(Hayang
hirup mukti)
Tapina
embung tarekah
Tinangtu mo
bakal nanjung.
10 Pupuh
Lambang
Watek Pupuh
lambang: Lelucon atau lawakan (banyol), namun lelucon atau lawakan tersebut
bisa dijadikan bahan renungan.
Pola guru
wilangan dan guru lagu: 8-a, 8-a, 8-a, 8-a, 8-a, 8-a.
Pupuh Lambang Nawu Kubang
Nawu kubang
sisi tegal (8-a)
Nyiar bogo
meunang kadal (8-a)
Nawu kubang
sisi tegal (8-a)
Nyiar bogo
meunang kadal (8-a)
Atuh teu
payu dijual (8-a)
Rek didahar
da teu halal (8-a)
11 Pupuh
Wagatru
Watek Pupuh
Magatru: Menggambarkan perasaan sedih, kecewa, atau penyesalan (handeueul) terhadap
diri sendiri, bisa juga berwatak (watek) menasihati.
Pola guru
wilangan dan guru lagu: 12-u, 8-i, 8-u, 8-i, 8-o
Pupuh Magatru Kasar-Lemes
Dupi irung
lemesna téh nya pangambung (12-u)
Pipi mah
disebat damis (8-i)
Upami buuk
mah rambut (8-u)
Ceuli sok
disebat cepil (8-i)
Kasarna
angkeut mah gado (8-o)
12 Pupuh
Maskumambang
Watek Pupuh
Maskumambang: Rasa prihatin, kesedihan (kanalangsaan), atau sakit hati (nyeri
hate).
Pola guru
wilangan dan guru lagu: 12-i, 6-a, 8-i, 8-a.
Pupuh Maskumambang Hey Barudak
Hey barudak
kudu mikir ti leuleutik
manéh
kahutangan
ku kolot ti
barang lahir
tepi ka
ayeuna pisan
Maranéh téh
kudu baé boga pikir
keur mulang
tarima
ka kolot rék
males asih
di mana geus
cumarita.
13 Pupuh
Mijil
Watek Pupuh
Mijil: Menggambarkan watak (watek) bersedih hati (kasedih), namun dengan
perasaan penuh harapan.
Pola guru
wilangan dan guru lagu: 10-i, 6-o, 10-é, 10-i, 6-i, 6-u.
Pupuh Mijil Nungtut Elmu
Najan cicing
nya di tepiswiring (10-i)
Kadé ulah
bodo (6-o)
Kudu tetep
nungtut élmu baé (10-é)
Sabab jalma
nu loba pangarti (10-i)
Hirup tangtu
hurip (6-i)
Mulus tur
rahayu (6-u)
14 Pupuh
Pangkur
Watek Pupuh
Pangkur: Menggambarkan perasaan kesal atau marah yang terpendam di dalam hati
dikarenakan adanya tugas atau beban yang sangat berat.
Pola guru
wilangan dan guru lagu: 8-a, 11-i, 8-u, 7-a, 12-u, 8-a, 8-i.
Pupuh Pangkur Ka Sakola
Seja miang
ka sakola
rek diajar
nambahan elmu pangarti
pigeusaneun
bekel hirup
sabab
mungguhing manusa
kudu pinter
beunghar ku elmu panemu
komo jaman
pangwangunan
urang kudu
singkil bakti.
15 Pupuh
Pucung
Watek Pupuh
Pucung: Menggambarkan perasaan marah (ambek) atau kesal (keuheul) kepada diri
sendiri karena tidak sejalan dengan batin.
Pola guru
wilangan dan guru lagu: 12-u, 6-a, 8-é/o, 12-a.
Pupuh Pucung Hayu Batur
Hayu batur
urang diajar sing suhud
Ulah
lalawora
Bisi engké
henteu naék
Batur seuri
urang sumegruk nalangsa
Naon-naon
piwarangna bapa guru
Pigawe sing
gancang
Omat ulah
rek talangke
Piwurukna
regepkeun ku sarerea.
16 Pupuh
Wirangrong
Watek Pupuh Wirangrong:
Menggambarkan rasa malu (kawiwirangan) terhadap diri sendiri.
Pola guru
wilangan dan guru lagu: 8-i, 8-o, 8-u, 8-i, 8-a, 8-a.
Pupuh Wirangrong Sieun Doraka
Kuring moal
deui-deui (8-i)
Gaduh panata
nu awon (8-o)
Ngabantah nu
jadi indung (8-u)
Sieun
dibendo ku Gusti (8-i)
Kawas dalem
boncél téa (8-a)
Doraka ti
ibu rama (8-a).
17 Pupuh Ladrang
Watek Pupuh
Ladrang: Lelucon atau lawakan (banyol) dengan maksud untuk menyindir
(nyindiran).
Pola guru
wilangan dan guru lagu: 10-i, 4-a (2x), 8-i, 12-a.
Pupuh Ladrang Mokahaan
Aya hiji
anak bangkong leutik
mokahaan
maksudna
ngelehkeun sapi
nahan napas
antukna bitu beuteungna.
Mungkin
segitu aja daks, yang bisa aku kasih tau dan berbagi. Coba di pahami dulu
supaya kita bangga menjadi wargi sunda yah lur,kalau misalkan ada yang tidak di
artoskan maksudnya ada yang tidak di mengerti mau di taroskan mangga di
taroskan ka ibu/bapa guru di sakola hehe. Haturnuhun sateuacanna satos sayogi
linggih sareng nga- aos blog ieu. Salam wargi bandung, terutama wargi baleendah!
Mugia di paparin kasehatannya saterasna nya lur!!
. . .
s